Kuzey Atlantik Antlaşması; Washington DC, 4 nisan 1949
Bu antlaşmanın tarafları, BM yasasının amaçlan ve ilkelerine olan inançlarını ve bütün halklar ve bütün hükümetlerle barış içinde bir arada yaşama arzularını teyid ederler.
Demokrasi, bireysel özgürlük ve hukukun üstünlüğü ilkeleri temelinde bütün halkların özgürlüklerini, ortak miraslarını ve uygarlıkları korumakta kararlıdırlar. Kuzey atlantik bölgesinde istikrar ve refahın geliştirilmesini amaçlarlar. Toplu savunma ve barış ile güvenliğin korunması için çabalarını birleştirmekte kararlıdırlar. Bundan dolayı bu kuzey atlantik antlaşmasını kabul etmişlerdir:
Madde 1 : Taraflar, BM yasasında ortaya konduğu üzere, karışmış olabilecekleri herhangi bir uluslararası anlaşmazlığı, uluslararası barış ve güvenlik ve adaleti tehlikeye sokmadan barışçıl yollarla çözmeyi ve uluslararası ilişkilerinde BM'in amaçlarına aykırı olacak şekilde güç kullanımı ya da tehdidinden sakınmayı taahhüt etmektedirler.
Madde 2 : Taraflar, özgür kurumlarını güçlendirerek, bu kurumların üzerine kurulu olduğu ilkelerin daha iyi anlaşılmasını sağlayarak ve istikrar ile refah koşullarını geliştirerek barışçıl ve dostça uluslararası ilişkilerin daha da geliştirilmesine katkı yapacaklardır. Uluslararası ekonomi politikalarında çatışmayı ortadan kaldırmaya yönelecekler ve taraflardan herhangi biri ya da hepsi ile ekonomik işbirliğini teşvik edeceklerdir.
Madde 3 : Bu antlaşmanın amaçlarına daha etkin biçimde ulaşabilmek için taraflar, tek tek ve ortaklaşa olarak, sürekli ve etkin öz-yardım ve karşılıklı yardımlarla, silahlı bir saldırıya karşı bireysel ve toplu direnme kapasitelerini koruyacaklar ve geliştireceklerdir.
Madde 4 : Taraflardan herhangi biri, taraflardan birinin toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı ya da güvenliğinin tehdit edildiğini düşündüğü zaman, tüm taraflar birlikte danışmalarda bulunacaklardır.
Madde 5 : Taraflar, kuzey ABD'da veya Avrupa'da içlerinden bir veya daha çoğuna yöneltilecek silahlı bir saldırının hepsine yöneltilmiş bir saldırı olarak değerlendirileceği ve eğer böyle bir saldırı olursa BM yasasının 51. maddesinde tanınan bireysel ya da toplu öz savunma hakkını kullanarak, kuzey atlantik bölgesinde güvenliği sağlamak ve korumak için bireysel olarak ve diğerleri ile birlikte, silahlı kuvvet kullanımı da dahil olmak üzere gerekli görülen eylemlerde bulunarak saldırıya uğrayan taraf ya da taraflara yardımcı olacakları konusunda anlaşmışlardır. Böylesi herhangi bir saldırı ve bunun sonucu olarak alınan bütün önlemler derhal güvenlik konseyi'ne bildirilecektir. Güvenlik konseyi, uluslararası barış ve güvenliği sağlamak ve korumak için gerekli önlemleri aldığı zaman, bu önlemlere son verilecektir.
Madde 6 : (Yunanistan ve Türkiye'nin katılımı üzerine Kuzey Atlantik antlaşması protokolü'nün) Madde 5 açısından, taraflardan bir ya da daha çoğuna karşı silahlı saldırı, aşağıdakileri de kapsar: - tarafların Avrupa ya da Kuzey Amerika'daki topraklarına, Fransa'nın Cezayir bölgesine (maddesi doğrultusunda değiştirilmiş haliyle. 2 16 ocak 1963 tarihinde konsey, Fransa'nın Cezayir bölgesi söz konusu olduğunda, bu antlaşmanın ilgili hükümlerinin 3 temmuz 1962 tarihinden itibaren uygulanamaz hale geldiğini kaydetti.), Türkiye topraklarına veya taraflardan herhangi birinin egemenliği altında olan ve yengeç dönencesinin kuzeyinde yer alan adalara yapılan silahlı saldırı; - bu topraklarda ya da bu toprakların üzerindeki hava sahasında bulunan, ya da antlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihte taraflardan herhangi birinin işgal kuvvetlerinin üslenmiş bulunduğu herhangi bir Avrupa toprağında veya Akdeniz'de ya da yengeç dönencesinin kuzeyindeki kuzey atlantik bölgesinde bulunan tarafların herhangi birine ait kuvvetlere, gemilere, ya da uçaklara yapılan silahlı saldırı.
Madde 7 : Antlaşma, BM üyesi olan tarafların BM yasası uyarınca sahip oldukları hak ve yükümlülüklerini veya Güvenlik Konseyi'nin uluslararası barış ve güvenliğin sağlanması konusundaki temel sorumluluğunu herhangi bir şekilde etkilemez ve etkilediği şeklinde yorumlanamaz.
Madde 8 : Her bir taraf, kendisi ile diğer taraflar ya da üçüncü bir devlet arasında şu an yürürlükte olan uluslararası sözleşmelerin, bu antlaşmanın hükümleri ile çelişmediğini beyan eder ve antlaşma ile çelişen uluslararası sözleşmelere girmemeyi taahhüt eder.
Madde 9 : Taraflar, bu antlaşma'nın uygulanması ile ilgili konulan ele almak üzere hepsinin temsil edileceği bir konsey oluştururlar. konsey, herhangi bir zamanda acil olarak toplanabilecek şekilde düzenlenecektir. Konsey, gerekli gördüğü ikincil organları oluşturacaktır. özellikle madde 3 ve madde 5'in uygulanmasına ilişkin önlemleri önerecek bir savunma komitesi derhal oluşturulacaktır.
Madde 11 : Bu antlaşma taraflarca kendi anayasal süreçleri uyarınca onaylanacak ve hükümleri uygulanacaktır. Onay belgeleri en kısa zamanda ABD hükümetine teslim edilecek, bu hükümet de aldığı her belgeden tüm tarafları haberdar edecektir. Antlaşma, Belçika, Kanada, Fransa, Lüksemburg, Hollanda, Birleşik Krallık ve ABD dahil olmak üzere imzacıların çoğunluğu tarafından onaylanır onaylanmaz, onaylayan devletler arasında yürürlüğe girecektir; diğer devletler açısından ise onaylarının verildiği tarihte yürürlüğe girecektir. (Antlaşma, bütün imzacı devletlerin onaylan verildikten sonra 24 ağustos 1949'da yürürlüğe girdi.)
Madde 12 : Antlaşma 10 yıl boyunca yürürlükte kaldıktan sonra, ya da daha sonra herhangi bir tarihte, taraflar, içlerinden herhangi birinden talep geldiği takdirde, kuzey atlantik bölgesinde barış ve güvenliği etkileyen faktörleri ve bm yasası uyarınca uluslararası banş ve güvenliği korumak amacıyla yapılan evrensel ve bölgesel düzenlemeleri göz önüne alarak, antlaşmanın gözden geçirilmesi amacıyla görüşmelerde bulunacaklardır.
Madde 13 : Antlaşma 20 yıl boyunca yürürlükte kaldıktan sonra herhangi bir taraf, aynlma bildirimini ABD hükümeti'ne vermesinden bir yıl sonra taraf olmaktan çıkabilir. ABD hükümeti aldığı her aynlma bildiriminden tüm tarafları haberdar edecektir.
Madde 14 : İngilizce ve Fransızca metinleri aynı kabul olunan bu antlaşma, Amerika Birleşik Devletleri hükümletinin arşivlerinde saklanacaktır. Onaylı kopyalar, bu hükumet tarafından imzacı diğer hükumetlere iletilecektir.
--------------------------------------------------------
Söz konusu bu kurucu antlaşmanın özellikle üçüncü, dördüncü ve beşinci maddeleri önemlidir. Bu maddelerle üye ülkeler, ortak savunma için yeteneklerini geliştirmeye, herhangi bir üyenin toprak bütünlüğü, siyasî bağımsızlık ve güvenliği tehlikede olduğunda bir araya gelmeyi ve herhangi birine saldırıldığında bu saldırıya hepsine karşı yapılmış bir saldırı olarak kabul etmeyi taahhüt etmişlerdir.
Bu çerçevede belki de en önemli ve tartışmalı madde, NATO'nun görev sahasını belirleyen 6. maddedir. Literatürde "alan-dışılık" kavramıyla anılan bu düzenlemeye göre, NATO sadece sınırları antlaşmada açıkça tarif edilen Kuzey Atlantik bölgesinde meydana gelen saldırılara karşı işlevseldir. Soğuk Savaş'ın sona ermesinden sonra "esnek yorum" yöntemiyle içeriği genişletilen bu madde, özellikle Afganistan müdahalesiyle tamamen işlevsiz kılınmıştır.
+ Bu sitede yazılanların hiç biri doğru değildir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder